روزنامه آفتاب يزد: همه چيز از سريالهاي كرهاي شروع شد؛ سريالهايي كه فرهنگ، نوع پوشش و حتي سبك زندگي مردمان كره جنوبي را به نمايش ميگذاشت و داستانهاي عاشقانه آن به قدري رمانتيك بود كه جوانان كشورمان را به سمت سبك زندگي كرهاي علاقهمند كرد و بعد از مدتي ما با نوجواناني رو به رو شديم كه علاقه زيادي به زندگي در كره داشتند، لباس هايشان را با مد روز كره هماهنگ ميكردند و كلاس زبان كرهاي ميرفتند تا بتوانند بيشتر خودشان را با سبك زندگي آ نها آشنا كنند.
از وقتي كه پاي چشمباداميهاي كرهاي با سريالهايشان به جدول پخش تلويزيون باز شد بيشتر از ۱۵-۱۶ سال ميگذرد، اگر چه هنوز باز پخش سريالهاي كرهاي را ميتوانيد از شبكههاي مختلف رسانه ملي ببينيد و حتي باز پخش اين سريالها هم طرفداران بسياري دارد. سريالهايي كه محبوبيت آنها با «يانگوم» و «جومونگ» به اوج خود رسيد و بعد از آن ساعات زيادي از پخش تلويزيون را اشغال كرد تا تعدادشان حتي از سريالهاي ايراني هم بيشتر شود. رفتار محبت آميزي كه تلويزيون با سريالهاي كرهاي داشت كاملاً بيسابقه بود.
پيش از اين هيچ كشور ديگري نتوانسته بود اينطور محصولات توليدياش را در فيلم و سريال در تلويزيون ايران ببيند. اما اين فقط كشور ما نيست كه درگير محصولات كرهاي شده است. موج سريالها ومحصولات كرهاي حالا چندساليست كه نه تنها در كشور ما بلكه در دنيا شناخته شده است. موجي كه اين روزها ۲۰ سالگياش را جشن ميگيرد. موجي كه حالا مثل يك ويروس ويدئوكليپهايش، موسيقيهاي پرسروصدايش و رقص و آوازهايش بين نوجوانهاي ايراني دست به دست ميچرخد. روز به روز به تعداد كانالهاي هوادارياش اضافه ميشود و هواداران كم سن و سالهايش براي پربازديد شدن ويدئوهايش در يوتيوپ سرودست ميشكنند و در كلوپهاي هواداري براي سلبريتيهاي چشمباداميمحبوبشان جيغ و هورا ميكشند.
كشوري كه تا دو دهه پيش تصويرش براي مردم جهان تصوير يك كشور سنتي و بسته و جنگ زده بود به يكباره آنقدر گروههاي موسيقي و فيلمسازياش محبوب شدند كه دل نوجوانها زيادي را قاپ زدند و خانوادههايشان را از اين دلدادگي حيرتزدهكردهاند.اين موضوع تا جايي پيش رفت كه تا پيش از شيوع كرونا اگر به در سفارت كره جنوبي ميرفتيد با عده زيادي از نوجوانان و جوانان رو به رو ميشديد كه در روياي رفتن به سئول بودند. اما سوال اينجاست چرا جوانان ما تا اين حد به فرهنگ و سبك زندگي يك كشور ديگر علاقهمند هستند؟
كاش كرهاي بودم
آوا يك نوجوان امروزي است كه به شدت به فرهنگ كرهاي علاقهمند است. موهاي صاف چترياش روي پيشا نياش ريخته و چشمانش را به سبك جوانان كرهاي آرايش كرده است. او ميگويد: «علاقه من به كره از سريال «تو زيبايي» شروع شد، بعد از آن سريالهاي «وارثان»، «آلارم عشق»، «سرنوشت»، «كيمياگر» و عاشقان ماه را ديدم و شيفته كرهايها شدم. هميشه دلم ميخواست در كره زندگي كنم و حتي بارها به مادرم گفتهام كه چرا مرا در كره به دنيا نياورده است.
زندگي در كره، لباسهايي كه ميپوشند و حتي نوع آرايش مو و صورتشان به قدري زيبا است كه هر كسي را مجذوب خودش ميكند. من سال پيش دلم ميخواست خودم را با عمل جراحي زيبايي شبيه به كرهايها كنم، اما دكتر اين اجازه را به من نداد و گفت بايد ۱۸ سالت كامل شود، من الان ۱۷ سال دارم و بايد يك سال ديگر براي اين كار صبر كنم. به پدرم گفتهام اگر من را دوست دارد و به زندگي و آينده من علاقهمند است بايد مرا به كره ببرد. زندگي در سئول يكي از بزرگترين آرزوهاي من است.»
او در ادامه ميگويد: «زبان كرهاي خيلي سخت است با اين حال من ۲ سال است كه مشغول يادگيري زبان كرهاي هستم و الان به خوبي ميتوانم صحبت كنم. كتابهاي كرهاي ميخوانم و موزيك كرهاي گوش ميدهم. حتي ديگر سريالهاي كرهاي را بدون زير نويس و ترجمه ميبينم. من عاشق سبك زندگي آنها هستم و حتما به سئول خواهم رفت. من تصميمم را گرفتهام و حتما مهاجرت خواهم كرد.»
او در خصوص آرايش مو و صورتش ميگويد: «من موهاي مجعدي دارم، اما آن را دوست نداشتم، چون موهاي كرهايها اكثرا صاف و لخت است، از آن جايي كه از اتو كشيدن موهايم خسته شده بودم به آرايشگاه رفتم و موهايم را كامل كراتينه كردم. بعد هم چتري زدم كه شبيه به موهاي كرهايها شود. مدل آرايش كرهايها الان در فضاي مجازي آموزش داده ميشود و من به خوبي اين نوع آرايش را ياد گرفته ام. حتي يك بار خودم را گريم كردم و كاملا شبيه كرهايها شده بودم. كاش من در كره به دنيا ميآمدم.»
سريالهاي كرهاي چه چيزي را به نمايش ميگذارند؟
از هر يك از جواناني كه دلبسته فرهنگ كرهاي هستند بپرسيد علاقه شان چطور شروع شده است بدون شك از سريالهاي كرهاي مختلف اسم ميبرند، اما سوالي كه مطرح است اين است كه در سريالهاي كرهاي چه چيزي به نمايش گذاشته ميشود كه جوانان و نوجوانان را تا اين حد شيفته خود كرده است؟
در سطح آسيا و حتي جهان، سينماي كره بسيار ارزشمند است. كارگردانان جوان اين كشور توانستهاند نام خود را در بين علاقهمندان به سينما مطرح كنند. از طرفي بهترين سريالهاي كرهاي در بين ايرانيان بسيار محبوب هستند. دليل آن شايد به پخش سريال جواهري در قصر در سال ۱۳۸۵ در رسانه ملي و سپس سريال افسانه جومونگ برگردد.
در واقع شباهت فرهنگي بين كشور ايران و كره و همچنين تاكيد بر ارزشهاي اخلاقي و انساني در سريالهاي برتر كرهاي باعث محبوبيت آنها در بين ايرانيان شده است. اين سريالها بيشتر در ژانرهاي درام، عاشقانه و تاريخي ساخته ميشوند. از آنجايي كه سريالهاي كرهاي عموما فضايي خانوادگي دارند، در بين خانوادههاي ايراني بسيار محبوب هستند.
همچنين برخي از سريالهاي كرهاي درباره نوجوانها است و ژانري تينيجري دارند. اين سبك از سريالهاي كرهاي هم ميتوانند قشر جوانتر هر جامعهاي را به خود جذب كند. تاكنون تعداد زيادي از بهترين سريالهاي كرهاي به زبان فارسي دوبله شده و از شبكههاي ايراني پخش شده است.
سريال «تو زيبايي» سريالي كرهاي و محصول سال ۲۰۰۹ است. اين سريال از تاريخ ۷ نوامبر تا ۲۶ نوامبر ۲۰۰۹ (۱۶ آبان تا ۵ آذر ۱۳۸۸) از شبكه SBS به روي آنتن رفت.داستان اين سريال درباره يك گروه موسيقي خيالي به نام اي. ان. جل است. پسري به نام گو مي- نام به اين گروه معروف براي همكاري دعوت شده است. اما براي جراحي چشم بايد به آمريكا برود. خواهر دوقلويش گومي- نيو خودش را به جاي برادرش جا ميزند تا برادرش فرصت ملحق شدن به اين گروه را از دست ندهد. گو مي- نيو تمام عمرش را در كليسا گذرانده و درس راهبگي خوانده است. اما حالا بايد خودش را با اين گروه موسيقي معروف و شرايط زندگيشان وفق دهد.
در سريال تو زيبايي بازيگراني همچون پارك شين-هه، جانگ گيون-سوك، جونگ يونگ-هوآ و لي هونگ-كي حضور دارند. سريال تو زيبايي در مراسم جايزه «بهترين ستاره جديد» را براي پارك شين-هه، لي هونگ-كي و جونگ يونگ-هوآ به ارمغان آورد. همچنين جونگ يونگ هوآ در سومين دوره مراسم Korea Drama Awards جايزه «محبوبترين بازيگر» را دريافت كرد. اين سريال در كشورهايي مانند ويتنام، مالزي، فيليپين، ژاپن، چين، تايلند و ايران دوبله و پخش شده است.
سريال يا «وارثان» يكي ديگر از بهترين سريالهاي كرهاي است. اين سريال از تاريخ ۹ اكتبر تا ۱۲ دسامبر ۲۰۱۳ (۱۷ مهر تا ۲۱ آذر ۱۳۹۲) در ۲۰ قسمت پخش شد. سريال وارثان در كره بينندگان زيادي داشت و در آسيا به شهرت زيادي رسيد. داستان اين سريال درباره رابطه عاشقانه كيم تان، پسر دوم رئيس گروه ثروتمند امپراطوري و دختر خدمتكاري به نام چا ايون-سانگ است. كيم تان هميشه به خاطر اينكه پسر زن دوم پدرش است تحقير شده است. به همين دليل او سعي دارد مادر واقعياش را از ديگران مخفي كند و خودش را به عنوان پسر همسر رسمي پدرش معرفي كند. پدر كيم تان ميخواهد كه پسرش با دختري به نام يو رائه ازدواج كند. اما كيم تان عاشق دختر فقيري به نام چا ايون-سانگ شده است.
لي مين-هو، پارك شين-هه و كيم وو-بين بازيگران اصلي اين سريال هستند. اين سريال در كشورهاي زيادي مانند پاكستان، چين، اندونزي، ژاپن، مالزي، هند، تايلند و ويتنام دوبله شده و به روي آنتن رفته است.اين سريال در بيست و يكمين مراسم SBS Drama Awards جوايز زيادي را به خود اختصاص داده است؛ جوايزي مانند بهترين بازيگر مرد، بهترين بازيگر زن، جايزه ويژه بازيگري براي بازيگر زن، ۱۰ ستاره برتر و بهترين ستاره جديد. همچنين در دومين مراسم Asia Rainbow TV Awards سريال وارثان جوايز بهترين درام مدرن، بهترين بازيگر زن، بهترين كارگرداني و بهترين فيلمنامه را دريافت كرده است.
سريال «عاشقان ماه» سريالي كرهاي است كه بر اساس رماني چيني به نام Bu Bu Jing Xi- نوشته تانگ هوآ ساخته شده است. اين سريال از تاريخ ۲۹ آگوست تا ۱ نوامبر ۲۰۱۶ پخش شد. اين سريال دركل ۲۰ قسمت داشت. سريال عاشقان ماه هم به خاطر محبوبيتي كه دارد، يكي ديگر از بهترين سريالهاي كرهاي به حساب ميآيد. داستان سريال درباره «هه سو» دختري از قرن بيست و يكم است كه به يكباره در زمان سفر ميكند و به گذشته ميرود. او خود را در زمان سلسله پادشاهي گوريو (سال ۹۴۱ ميلادي) مييابد. در سريال عاشقان ماه بازيگراني، چون لي جون-كي، لي جي-اون و كانگ ها-نئول ايفاي نقش كردهاند. اين سريال با قيمتي بيشتر از ۴۰۰,۰۰۰ دلار براي هر قسمت به يك شبكه چيني فروخته شد. به همين دليل سريال عاشقان ماه تبديل به يكي از گرانترين سريالهاي كرهاي شد. البته چند ماه بعد اين ركورد را سريال Ma- to Ma- زد.
سريال عاشقان ماه جوايز زيادي گرفته است. به عنوان مثال در مراسم SBS Drama Awards اين سريال جوايز بهترين بازيگر مرد، بهترين زوج، ۱۰ ستاره برتر و ستاره جديد را دريافت كرد. اين سريال در كشورهاي مختلفي مانند چين، ژاپن، تايلند، فيليپين، تركيه و ايران پخش شده است.
همه اينها نشان ميدهد سينماي كره علاقه جوانان و نوجوانان را شناخته و با پويايي و زيركي در حال شناساندن فرهنگ خودش به تمام دنيا است. موضوعي كه دست اندركاران در كشور ما از آن غافل مانده اند!
پسراني كه علاقه دارند كرهاي شوند
جالب است بدانيد اين نوع علاقه تنها در دختران رواج ندارد و حالا ما پسران زيادي را ميبينيم كه از مد كرهاي تبعيت ميكنند. موهايشان را بلند كردهاند و به صورت سامورايي بالاي سرشان بستهاند و يا آن را بلند كردهاند و در حالي كه هايلايت روشن در موهايشان در آوردهاند طرهاي از آن را روي پيشاني رها كرده اند. اكثرا ابرهايشان را تميز ميكنند و به سبك كرهايها صاف بر ميدارند. صورتشان اكثرا سه تيغه است و موزيكهاي كرهاي گوش ميدهند. روي بدنشان به زبان كرهاي چيزي تتو ميكنندو لباس پوشيدنشان كاملا منطبق با مد روز كره است. اين افراد اكثرا دوستداران هنرمندان كرهاي هستند و به دنبال راهياند تا بتوانند سئول و مردمان كره را از نزديك ببينند!
تب علاقه به كره در بين جوانان كشور ما تا جايي پيش رفته است كه چند سال پيش يك جوان ياسوجي به خاطر علاقه به «سوسانو» هنرپيشه زن سريال جومونگ و مخالفت پدرش براي ازدواج با اين زن، اقدام به خودكشي كرد. اين جوان كه پس از تماشاي سريال جومونگ به شدت به سوسانو علاقهمند شده بود و قصد ازدواج با او را داشت، خودكشي به خاطر عشق به «سوسانو»! هنگامي اتفاق افتاد كه خانوادهاش را از اين تصميم مطلع كرد، با مخالفت آنها روبهرو شد.
جوان ياسوجي از پدرش خواست تا با فروش گوسفندانش هزينه سفر وي به كشور كره و يافتن سوسانو را تامين كند و زماني كه متوجه شد خانوادهاش حاضر به فروش گوسفندان نيستند، با خوردن قرص اقدام به خودكشي كرد. به دنبال اين ماجرا، والدين جوان عاشق پيشه او را به بيمارستان منتقل كردند و با تلاش پزشكان، او از مرگ حتمي نجات يافت.
پدر اين جوان در ارتباط با اين موضوع گفته بود: «پسرم تصور ميكرد به راحتي ميتواند به كشور كره سفر و با هنرپيشه زن اين سريال ازدواج كند و زماني كه به وي گفتم مبلغ فروش كل گوسفندان كه تمام دارايي من است آن قدري نيست كه بتواني به سئول بروي، او در اقدامي عجيب دست به خودكشي زد و اگر كمي دير به بيمارستان ميرسيد، به طور حتم جان خود را از دست ميداد.»
جوانان خلاهاي فرهنگيشان را پر ميكنند
با اين حال سوالي كه در اين بين مطرح ميشود اين است كه چه چيزي سبب شده تا جوانان تا اين حد علاقهمند به كره و فرهنگ آن بشوند؟ شادان كريمي جامعه شناس و آسيب شناس اجتماعي در اين خصوص به ما گفت: «سريالهاي كرهاي يك عامل تاثيرگذار در شكلگيري اين فرآيند هستند. البته اين مسئله و تحت تاثيربودن مختص ايران نيست. زماني برخي جوانان از چينيها پيروي ميكردند و مدل ابروي خود را به شكل آنها درميآوردند.
اين مسئله ميتواند نوعي اعتراض به وضع موجود هم باشد. البته نوع خانواده، پايبندي به ارزشها و هنجارهاي ملي و ميهني و نحوه تربيت نيز در اين مسئله بسيار موثر است. وقتي جامعه ما خالي از فرهنگ ايراني شده و جوانان و نوجوانان كمترين آشنايي با اسفنديار و رستم و تهمينه را دارند معلوم است كه به فرهنگ ديگري رو ميآورند كه بتواند خلاهاي فرهنگي آنها را پركند. اگر كمي به سريالهاي كرهاي كه در رسانه ملي بارها و بارها باز پخش شده است توجه كنيم متوجه خواهيم شد از نظر تاريخي تاكيد كره بر فرهنگ به ۱۹۵۰ و شخصيتي به نام «كيمجو» بازميگردد؛ شخصيتي كه رهبر جنبش استقلال كره و رئيس دولتِ در تبعيد اين كشور است و در كتاب خود مينويسد: «من ميخواهم ملتم زيباترين ملت باشد؛ منظورم از زيباترين، قدرتمندترين نيست، زيرا حس كردهام كه مورد حمله قرار گرفتن چه دردي دارد… آن چيزي كه در نهايت ميخواهم، قدرت لايزال فرهنگ ناب است.»
تاكيدي در اين جملات است نقطه شروعي براي فرهنگ آنهاست، اما اين موج كرهاي به شكل امروزي كه «هالييو» ناميده ميشود و ماهيتي اقتصادي-فرهنگي دارد، دقيقاً از سال ۱۹۹۹ با آثاري مثل فيلم «شيري» شروع شد و به اين طريق كره جنوبي توانست موجي كه بزرگترين اتفاق فرهنگي آسيا در ۲۰ سال گذشته است را رقم بزند. حالا در سر تا سر آسيا جواناني كه با كمبود المانهاي فرهنگي در كشور خودشان رو به رو هستند به المانهاي فرهنگي رو ميآورند كه كشورهايي مثل كره با صنعت سينما به خوردشان ميدهند.
نميتوانيم اين موضوع را انكار كنيم كه سواد بصري و تاثيري كه يك فيلم وسريال بر جوانان ميگذارد غير قابل تصور است. همان طور كه جوانان ما با ديدن سريالهاي تركيهاي به نوعي از سبك زندگي روي ميآورند كه هيچ ربطي به كشور ما ندارد مسلما با ديدن سريالهايي كرهاي هم سبك ديگري از زندگي را انتخاب ميكنند كه شباهتي به زندگي ما ندارد و از آن جايي كه صنعت سينماي ما خوراكي براي جوانان و نوجوانان ندارد خيلي واضح است كه آنها به فيلمها و سريالهاي كشورهاي ديگر علاقه مند ميشوند.
اما موضوع حائز اهميت اين است كه قدرت تخريب سريالهاي كرهاي كم از تخريب سريالهاي تركيهاي ندارد، اما مسئولين همچنان تخريب سريالهاي تركيهاي را بيشتر و مضرتر ميدانند و به جاي اينكه با توليد محتواي درست در پي بر طرف ساختن اين موارد باشند جوانان و نوجوانان را از ديدن اين سريالها منع ميكنند در حالي كه اين موضوع تنها پاك كردن صورت مسئله است.»
او افزود: «گروه دوستان هم نقش قابل ملاحظهاي در خصوص گرايش جوانان و نوجوانان به سريالهاي كرهاي دارند. وقتي يك پديده شيوع پيدا ميكند، بحث اشاعه گري مطرح است، يعني اينكه فرهنگها از يكديگر تاثير ميپذيرند. برخي مكتبها معتقدند كه فرهنگ تمدن بشر از مصر، يونان و ايران به سراسر جهان رفته است. با اين حال امروزه جوانان تحت تاثير هنرپيشههاي سريالها و كارتونهاي شرق دور قرار گرفتهاند، جوانان اين سريالها را ميبينند و خودشان را به شكل هنرپيشهها درميآورند. يكي از ويژگيهاي فرهنگ شرقي آستين بلند و پاهاي كوچك است.
در واقع زنان در ژاپن و چين پاهاي خود را كوچك ميكنند، در آمريكا كمر خود را باريك، در فيليپين دندانهاي نيش را تيز و در اقيانوسيه گردن را بلند ميكنند و اين فرهنگها قابل انتقال به يكديگر است. وقتي ما چيزي نداريم كه به جوانان خود بدهيم و آنها را از لحاظ فرهنگي رها كردهايم و فقط بايد و نبايدها را به آنها گفتهايم مسلم است كه آنها به دنبال فرهنگ ديگري ميروند. واقعيت اين است كه در اكثر اين موارد يك نوع سركشي اتفاق افتاده است. در واقع جامعه دچار نوعي بيماري فرهنگي شده است، يعني برخي هنجارها، ارزشها و باورها فرو ريختهاند و بهنوعي جوانان تحت تاثير فرهنگهاي ديگر قرار گرفتهاند چرا كه طبيعت جامعه و جوان است كه نوجو، نوخواه، نوپديد و نوگرا باشد.»
كريمي افزود: «اين در حالي است كه وقتي جوانان را محدود ميكنيم با اعتراض آنها مواجه ميشويم. در واقع جوانان با پوشش خود فرياد ميزنند. وقتي خود باختگي افزايش پيدا ميكند؛ عناصر، اجزا و بافت فرهنگي هم تغيير ميكند و جوانان سعي ميكنند از طريق خودسري نياز خود را تامين كنند. البته تغيير، لازمه جامعه است و نبايد ما در گذشته بمانيم، اما تغيير به اين معني نيست كه از فرهنگ خودمان تهي شويم و فرهنگ ديگر كشورها را جايگزين آن كنيم. از نظر جامعهشناسي تغيير نگرش پديده خوبي است و حتي موجب شده كه جوانان افكار سالمندان را تغيير دهند.
براي مثال در گذشته نبايد دختر درس ميخواند يا در اجتماع حضور پيدا ميكرد، ولي به تدريج در وضعيت دختران تغيير ايجاد شد و اين تغيير همچنان ادامه دارد. ما اگر ميخواهيم جوانانمان به سمت فرهنگ و المانهاي فرهنگي كشورهاي ديگر گرايش پيدا نكنند بايد المانهاي فرهنگي خودمان را براي آنها پر رنگ كنيم. اگر ميخواهيم سريالهاي كره اي، تركيهاي و يا هر كشور ديگر را نبينند بايد خودمان توليد محتواي درست براي آنها انجام دهيم و با المانهاي فرهنگي خودمان سريالها و فيلمهاي باب طبعشان را بسازيم. تنها به اين صورت ميتوان از رها شدگي فرهنگي جوانان كشور مان جلوگيري كنيم. البته اين اتفاق بايد قبل از اينكه تهي از فرهنگ شويم اتفاق بيفتد.»
تب كرهاي شدن روز به روز در حال افزايش است و اين موضوع را ميتوان در نوع آرايش نوجوانان و عملهاي جراحي زيبايي كه انجام ميدهند به خوبي ديد. اما مسئولان همچنان اين موضوع را ناديده گرفته و از آن چشم پوشي ميكنند.
|